Wybór formy opodatkowania

Podatnik ma do wyboru jedną z trzech form opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych:

• na zasadach ogólnych według skali podatkowej (stawka podatkowa 12% i 32%),
• podatek liniowy – 19% stawka podatku,
• ryczałt od przychodów ewidencjonowanych.

W zależności od tego, co wybierze, ma inne obowiązki oraz różną podstawę opodatkowania:

• jeśli zdecyduje się na opodatkowanie dochodów na zasadach ogólnych według skali podatkowej – nie musi powiadamiać o tym naczelnika urzędu skarbowego;
• jeśli wybierze podatek liniowy lub ryczałt od przychodów ewidencjonowanych – musi zawiadomić o tym właściwego naczelnika urzędu skarbowego do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym osiągnie pierwszy przychód w roku podatkowym, albo do końca roku podatkowego, jeżeli pierwszy przychód osiągnie w grudniu tego roku.

Przede wszystkim oświadczenie o wyborze formy opodatkowania należy złożyć najpóźniej do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu osiągnięcia pierwszego przychodu (chyba, że przychód osiągnęło w grudniu – wtedy oświadczenie należy złożyć do końca grudnia).

Odroczenie terminu na wybór formy opodatkowania

Odroczenie terminów sprowadza się do wydłużenia o określony czas możliwości dokonania danej czynności. Taka sytuacja może mieć miejsce jedynie w odniesieniu do terminu, który jeszcze nie upłynął. Upływ takiego terminu skutkuje tym, że organ podatkowy nie jest uprawniony do podjęcia decyzji o jego odroczeniu, bowiem termin, który upłynął, nie może podlegać jakimkolwiek modyfikacjom, a więc nie może być ani przedłużony, ani skrócony.

Zgodnie z art. 48 ustawy Ordynacja podatkowa organ podatkowy, na wniosek podatnika, w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym może odraczać terminy przewidziane w przepisach prawa podatkowego, z wyjątkiem:

1. przedawnienia;
2. zwrotu nadpłaty; 
3. wygaśnięcia prawa do złożenia wniosku o stwierdzenie nadpłaty; 
4. wygaśnięcia prawa do zwrotu nadpłaty podatku; 
5. wystawienia rachunku oraz żądania wystawienia rachunku; 
6. przechowywania kopii rachunków oraz 
7. przedawnienia prawa do wydania decyzji o odpowiedzialności osoby trzeciej oraz zobowiązania wynikającego z tej decyzji.

Na wniosek podatnika organ podatkowy pierwszej instancji może więc odroczyć termin na wybór formy opodatkowania.

Odroczenie terminu odbywa się na wniosek podatnika, a więc nie może mieć to miejsca z urzędu.

Z treści art. 48 Ordynacji podatkowej wynika ponadto, że wniosek podatnika powinien być uzasadniony ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym.

Przykładowo WSA w Gdańsku w wyroku z 11 marca 2025 roku (I SA/Gd 911/24) wskazał, że poprzez ważny interes podatnika należy rozumieć nadzwyczajne względy, które mogłyby zachwiać podstawami jego egzystencji, a więc sytuacje, gdy z powodu nieprzewidzianych, losowych przypadków, podatnik nie jest w stanie uregulować należności podatkowych, czy też sytuacje, w których niemożność spłaty należności wynika z działania czynników, które są niezależne od sposobu jego postępowania.